Update 14/2: Ondertussen is TikTok opnieuw beschikbaar via de app stores van zowel Apple als Google. De nieuwe Amerikaanse minister van Justitie gaf te kennen dat ze de techgiganten geen boetes zou opleggen indien ze deze stap zetten – al valt af te wachten of haar eventuele opvolgers dezelfde lezing aannemen van Trumps presidentiële besluit. Wordt ongetwijfeld vervolgd.

Het was de huidige Amerikaans president die een verbod op de hyperpopulaire TikTok-app voor het eerst de (toen nog) Twitter-stratosfeer in tokkelde. Het was nagenoeg het einde van zijn ambtstermijn en de wilde ideeën vlogen in het rond. Het was echter zijn opvolger, Joe Biden, die het verbod ook effectief op touw zette. Meteen bij zijn aantreden sprak Trump dan weer verzoenende taal en werd het verbod – althans tijdelijk – van tafel geveegd. De app was op dat moment al offline gehaald, maar maakte een snelle comeback.

Het was dus al een wilde rollercoasterrit en die wordt nu nog een tikje zotter. TikTok werd namelijk de verplichting opgelegd om de app te verkopen aan een Amerikaanse eigenaar. Elon Musk bedankte al voor die eer. In de tussentijd werd de app wel verwijderd uit de app stores van zowel Apple als Google. Wellicht komt hij pas terug wanneer de app in nieuwe handen is en het verbod ook daadwerkelijk de kop is ingedrukt.

Essentiële technologie

Nochtans valt er iets te zeggen voor dat verbod. Bytedance, het moederbedrijf van TikTok, wordt ervan verdacht nadrukkelijke banden aan te houden met de Chinese overheid. Aangezien de app leeft van gebruikersdata en hun online (kijk)gedrag is het een ware goudmijn aan persoonlijke en psychologische data. Bovendien verbiedt de Chinese overheid een verkoop omdat het de algoritmes van de app aanschouwt als essentiële technologie voor het land. Geen wonder dat niet alleen de Amerikaanse overheid hem begon te knijpen; ook in Europa vind je aan de overheidstop zulke verboden.

Ondertussen stuit je in de VS op de gekke situatie dat gebruikers de app wel kunnen gebruiken, maar hem niet meer kunnen vinden in hun app store. Dat betekent dat nieuwe gebruikers nog steeds tegen een probleem aan kijken, maar ook dat degenen die de app al op hun toestel hebben staan geen updates meer ontvangen in het reguliere circuit.

Goede vrienden komen altijd langs achter

TikTok heeft daar vandaag zelf een gedeeltelijke oplossing voor gevonden: het biedt de app voortaan zelf aan vanop zijn website. Potentiële fans vinden daar de nieuwste versie die ze dan zelf kunnen installeren. Geniaal, ware het niet dat ze hun gebruikers zo dwingen om een vers vaatje heibel aan te slaan.

Smartphones staan namelijk standaard ingesteld om apps vanuit bronnen van derde partijen te weren. Het kan wel, je duikt dan even diep in de instellingen, maar het is altijd een slecht idee. Ten eerste omdat als je deze achterdeur niet meteen weer sluit, je ze openlaat voor allerhande apps die zichzelf automatisch proberen te installeren op je toestel. Ze bestaan, bij hopen. Het kan al door een kwaadwillige website te bezoeken, door een verkeerde bijlage te openen of door op een stoute advertentie te klikken.

Ten tweede is het geen goed idee omdat niet iedereen technisch matuur genoeg is om zich ervan te vergewissen dat de app die hij downloadt een correct, malwarevrij exemplaar betreft. Overal op het internet vind je secundaire app stores die alternatieve of gekraakte applicaties aanbieden. Niet zelden is de inhoud niet alleen gratis gemaakt (bijvoorbeeld door de paywalls te verwijderen), maar werd de broncode verrijkt met een smakelijk stukje malware. Dat is heus niet zo moeilijk als het klinkt.

Wat Pokémon Go ons leerde

Als er iets is wat de trapsgewijze lancering van Pokémon Go ons destijds leerde, dan wel dat mensen een heel eind willen gaan om hun favoriete apps toch maar zo snel mogelijk te bezitten. Dat ze hun veiligheid daarmee overboord gooien, nemen ze voor lief.

Hoe sneller er daarom een rechtsgeldige oplossing komt voor het hele TikTok-gebeuren, hoe beter. Wat die oplossing moet zijn – volledig of gedeeld eigenaarschap met een Amerikaans bedrijf of zelfs de overheid, dan wel een volledig verbod – is niet duidelijk. Ga je voor gebruiksgemak, dan houden enkele miljoenen Amerikaanse influencers vast aan hun job. Helaas staat gebruiksgemak vaak haaks op (cyber)security.

We zijn bijna in de helft van Trumps uitsteldecreet. Afwachten wie de tweede helft naar zich toetrekt.