Op het voorbije Eurovisiesongfestival 2025 maakte de wereld kennis met opnieuw heel wat geschifte inzendingen. Laat ons niet gek doen: het was een topeditie. Beklijfde dit jaar het meest: de tractorpop van Zweden. Meer nog dan het liedje blijft echter de term hangen.

Bada bastu, jåå was voor mij zonder twijfel de meest wonderlijke zin die het voorbije Eurovisiesongfestival heeft opgeleverd. Vrij vertaald ‘een saunake? Awel ja’; het leefde wekenlang rent-free in mijn hoofd. De Zweden, die eigenlijk Finnen waren uit een dorpje waar Zweeds de voertaal is (Finse Zweden dus, eigenlijk, alleeja), waren op voorhand de favorieten, maar moesten finaal onderdoen voor Oostenrijk. 

(Disclaimer: het Oostenrijkse nummer was zo oninteressant dat ik alweer even moest opzoeken wie juist had gewonnen en hoe dat nummer klonk.)

Voor Zweden wellicht een kleine domper op de feestvreugde, maar een spetterende kennismaking met ‘tractorpop’ voor de rest van Europa. Lachen, gieren, brullen, een streepje elektronische sampling ertussen, zigeunerviolen, en een hele hoop natuurhout om een sauna na te bootsen. Heerlijk, toch? Yksi, kaksi, kolme, sauna!

Tractorpop?!

In een voorbeschouwing op Eurosong van De Morgen las ik de term voor het eerst. Eigenlijk heet het genre ‘epadunk’, vernoemd naar de in Zweden populaire EPA-tractor. Samen met de A-tractor vormt het een aparte klasse voertuigen. 

Jij denkt waarschijnlijk aan een typisch exemplaar dat straks de ploeg oppikt om het veld om te spitten, maar een EPA- of A-tractor is een omgebouwde personenwagen die wordt ingezet om een veld te bewerken. De EPA-variant was populair tot 1975 en werd voornamelijk samengesteld uit schroot. Het A-alternatief wordt dan weer uitsluitend uit oude wagens gefabriceerd. Denk aan een Mercedes W123 van weleer.

Tegenwoordig zijn deze voertuigen (blijkbaar) nog steeds hyperpopulair in Zweden, maar niet langer om op velden rond te tuffen. Nee, jongeren vanaf 15 jaar mogen ermee rijden als ze beschikken over een bromfietsrijbewijs klasse A. Op voorwaarde dat hun A-tractor maximaal 30km/u haalt. Een bromfiets op vier wielen eigenlijk.

Waar komt de naam ‘tractorpop’ dan vandaan? Het begint bij epadunk: epa naar de EPA-tractor en dunk is Zweeds voor boenkeboenke. Zoals het de hedendaagse jongerencultuur betaamt, houden deze Zweedse jonkies namelijk wel van een hanguurtje. Ze brengen hun tractors samen, zetten hun serieus gepimpte geluidssystemen goed luid en spelen dan geestige schijfkes die goed in het oor liggen. Omdat ‘bara bada bastu’ ook nog eens poppy klinkt, maakte De Morgen/Humo er dus tractorpop van. Wat mij betreft een term voor de Van Dale.

Mix van genres

Ik haalde al enkele ingrediënten aan uit de epadunk/tractorpop: elektronische samples, geestige teksten (vaak met sexuele inslag, pipi-kakahumor en verwijzingen naar alcohol – je bent 15 jaar voor iets, hé) en een vleugje Zweedse cultuur.

Luister je naar de populaire Spotify-nummers, dan merk je dat het genre voortvloeit uit de EDM (Electronic Dance Music). Concreet de Noorse ‘fjortisdunk’ die in de vroege jaren 2000 populair was bij jongeren. Zegt jou dat niets? Dan spreekt deze schijf van Basshunter dat wellicht tegen. (Rond dezelfde tijd was deze bij ons hyperpopulair dankzij de Nederlandse cover van de Gebroeders Ko.)

Kijk eens aan, 14-jarige ik luisterde al naar de voorloper van tractorpop. Meant to be.

Maar een klein beetje marginaal

Op Eurosong 2025 was Zweden overigens niet het enige land dat uitpakte met epadunk. Ook de Ijslandse inzending wordt door Spotify op dezelfde hoop gegooid – althans in mijn gepersonaliseerde epadunklijstje. Niet geheel verbazend: de groep zelf houdt het bij ‘elektrofolk’, maar de invloed van tractorpop is onmiskenbaar. 

Voel je jezelf in een geestige bui, dan loont het écht de moeite om eens een epadunklijst op te zoeken. Pak er een Carapilsje bij, zet je speakers luid en laat je meevoeren door zowel de originele nummers als de bij de haren getrokken covers.

Nåjaa!