Een digitale tweedehandsmarkt bestaat niet
Een uitspraak over e-books kan er weleens voor zorgen dat digitale producten eeuwig hun waarde behouden. Steam en Nintendo wrijven zich in de handen.
De uitspraak van het Europees Hof van Justitie duldt geen twijfel: een tweedehandsmarkt is geen optie voor digitale bestanden. Die conclusie lanceerde de Europese Advocaat-Generaal al in september en werd net voor kerst bevestigd door het Hof.
De uitspraak gaat in eerste instantie over e-books, maar ongetwijfeld laat deze zich ook voelen op andere domeinen. Games, bijvoorbeeld. Die zullen veel langer hun oorspronkelijke prijs kunnen behouden.
Wat is de uitspraak?
De kroniek begon met een rechtszaak tegen de Nederlandse website Tom Kabinet. Hierop kunnen consumenten e-books tweedehands aanbieden. Een inbreuk tegen de doctrine die zegt dat er geen sprake kan zijn van uitputting voor digitale diensten. Concreet betekent het dat digitale boeken of games nooit aan kwaliteit inboeten en daarom steeds identiek zijn aan het beginproduct waar de consument voor betaalde.
Koop je een fysiek boek, dan is dat onderhevig aan fysieke verandering. De pagina’s kunnen schade oplopen, de algemene staat van het boek kan verslechteren of een boek kan net meer waard worden omdat het een eerste druk is die werd gesigneerd.
Voor een digitaal boek geldt dat niet en met de vrij makkelijk te omzeilen beveiliging voor e-books zou je in principe een oneindig aantal kopieën kunnen verkopen waarvan de omzet niet terugvloeit naar de auteur en de uitgever.
Tom Kabinet gaat in beroep tegen de uitspraak met als argument dat ze elk digitaal boek maar één keer verkopen, maar in de realiteit is het haast onmogelijk om te controleren of dat werkelijk het geval is.
De staat van een product
De wettelijke bepalingen zijn dus anders voor fysieke boeken dan voor digitale boeken. Een fysiek exemplaar wordt eigendom van de koper, tegenover een digitale versie waarvan de gebruiker een licentie afneemt.
Voor games geldt momenteel dezelfde logica: koop je een fysiek doosje met het spel in, dan ben jij de eigenaar. Koop je het via Steam, dan ben je een licentiehouder. Of niet?
Een Franse rechtbank besliste namelijk in september, ongeveer een week nadat de Advocaat-Generaal zijn advies publiceerde, dat consumenten hun games in hun Steam-bibliotheek toch tweedehands moeten kunnen verkopen.
De insteek
Het is het Hof natuurlijk te doen om een eerlijke verloning voor de originele makers van digitale producten. In de gamingindustrie is dat vooralsnog een kleiner probleem dan in de boekensector. Ten dele omdat gameproducenten hun producten zoveel beter weten te beveiligen met anti-piraterijbarrières.
De businessmodellen liggen bovendien helemaal anders: bij games heb je een producent met zijn werknemers, terwijl je bij een boek twee verschillende partijen hebt. Enerzijds de uitgever die zijn werknemers (redactie, zetters, promotie en marketing) moet betalen en anderzijds de auteur die een tamelijk eenzaam bestaan leidt – vaak zonder vaste bron van inkomsten. Een degelijke (wettelijke) bescherming van e-books is dan ook een belangrijke zaak.
Momenteel lopen e-books en games sterk in de kijker, maar uiteraard gaat deze vlieger ook op voor digitale films en muziek.
Gevolgen?
Voorlopig blijft het afwachten wat de gevolgen van beide uitspraken zullen zijn. Schikt de Franse rechtbank zich naar de recentere Europese uitspraak? Zal de hele zaak invloed hebben op de prijszetting van games? Pakweg Nintendo staat er nu al om gekend zijn prijzen belachelijk lang op het initiële niveau te houden. Zonder de concurrentie van een tweedehandsmarkt zal dat niet meteen verbeteren.
Openingsbeeld: Perfecto Capucine via Pexels
