Een maand als postbode: hoe werkt pakjesbezorging?

Je bestelt online een nieuw gadget of een paar schoenen: welke weg legt het af om tot bij jou thuis te geraken? Na een kleine maand werken als postbode weet ik het je te zeggen.

De coronapandemie doet gekke dingen met een mens. Na een maand technische werkloosheid (die me deed mijmeren over de economische gevolgen in de techwereld) was ik het thuiszitten even beu. De oplossing bood zich aan in de vorm van een rode polo en een postauto; terug naar de dagen van mijn vakantiewerk als student.

Bij bpost kan je altijd terecht om aan de slag te gaan als postbode of pakjesbezorger. De coronacrisis deed het aantal verzonden pakjes toenemen met 20,5 procent, al zal dat percentage in de regio Antwerpen nog veel hoger liggen. Verschillende postbodes kregen daar vorige maand vaak een verdubbeling van hun ronde te verwerken.

Geen weg terug

Velen bij bpost vermoeden ondertussen dat het totale volume na de crisis wel weer zal dalen, maar hoogstens met de helft van de toename. Ze rekenen, met andere woorden, op een blijvende stijging van tien procent. Daarnaast veranderde in deze periode de aard van de verzonden pakken. 

Steeds meer mensen bestellen niet langer alleen hun kleine toebehoren en gadgets, ook de grotere pakken (van meer dan 20 kilogram) worden vaker online besteld: meubels, opblaasbare zwembaden, tuintoebehoren,… Het gevolg laat zich raden: de hele markt is bezig aan een omwenteling.

Mensen ontdekken het gemak van thuislevering (na bestelling vanuit hun luie zetel): het is de ideale manier om winkeldruktes in besmettelijke tijden te vermijden en… het is goedkoop. Toch? Helaas (helaas?) zal die omwenteling eveneens betekenen dat de verzendkosten omhoog gaan, waardoor het leven toch weer iets duurder wordt. 

Postorderbedrijven moeten namelijk hun infrastructuur én hun manier van werken aanpassen om de grotere, zwaardere pakken te kunnen verwerken, naast de hoeveelheid die simpelweg toeneemt. En dat kost geld.

Studentenjob

Hoe pas ik in dit verhaal? Door de coronacrisis kwam ik, net als vele anderen, terecht in het systeem van technische werkloosheid. Na een maand thuiszitten, had ik er al genoeg van. Liever dan met de duimen te draaien, besloot ik mezelf nuttig te maken. Bij bpost zochten ze helpende handen om het extra volume te verzetten en, gewapend met mijn ervaring uit mijn studententijd, nam ik de handschoen op.

Het was inmiddels vijf jaar geleden dat ik werkte als pakjesbezorger. Toen ik ermee begon, zo’n tien jaar geleden, was de hoeveelheid pakjes verre van zo groot als nu. Gebeurde de verdeling ervan toen grotendeels manueel en analoog, dan is dat vandaag anders. Hoe anders, dat leg ik je zo meteen uit.

‘Indertijd’ werden pakken verdeeld over de verschillende sorteercentra vanwaar ieders plaatselijke postbode vertrekt. Pakken werden verdeeld over de verschillende dorpen en steden die vertegenwoordigd waren per centrum (Mechelen Zuid verzorgde bijvoorbeeld Mechelen Stad, Leest, Hombeek, Muizen, Heffen, Battel,…). 

Manueel denkwerk

De gevulde pakjeskarren gingen de postbodes te lijf met een scanner (zoals ze er hebben bij Colruyt). Ze waren zelf verantwoordelijk om die in de juiste volgorde te scannen, zodat de briefjes die in de brievenbus terechtkomen wanneer iemand niet thuis is, op de juiste volgorde uit de printer kwamen (voor hun eigen gemak, zodat ze onderweg niet te veel moeten zoeken).

De lijst met pakjes werd eveneens ingescand op een soort logge smartphone, de ‘Mobi’. Dat toestel werd gebruikt om digitaal te tekenen voor ontvangst en om te kijken wat het volgende adres is. Een GPS was toen nog niet ingebakken; postbodes moesten hun ronde kennen of een kaart meenenemen (of ze gebruikten hun smartphone, maar vijf jaar geleden waren de ruime dataplannen van vandaag nog niet voor iedereen beschikbaar!).

Automatisatie

Dan is dat hele proces vandaag al voor een groot stuk geautomatiseerd. De toegenomen werkdruk door de vele pakjes zorgde ervoor dat postbodes meer dan ooit moeten samenwerken om de verdeling van zowel pakken als brieven zo vlot mogelijk te laten verlopen.

Om brieven te sorteren bestaan er al langer automatische sorteermachines. Die lezen de postcodes uit om ervoor te zorgen dat elke brief bij de juiste postbode terechtkomt. Voor pakken gaan we die richting uit, maar gebeurt alles nog steeds met veel manueel werk. Dat komt deels omdat pakken simpelweg zo verschillen in grootte dat een machine een postkar niet goed genoeg Tetris-gewijs zou kunnen inladen.

In de plaats gebeurt het sorteerwerk aan een rolband, waarbij één postbode pakken op de band legt, één de codes scant, één de stickers met regiocode plakt en vervolgens twee à vier mensen de band leegmaken door de pakken te verdelen over de juiste rondes – de pakken komen terecht in karren die broederlijk naast elkaar staan, per ronde. Daardoor kan het soms gebeuren dat je pakje niet wordt geleverd, zelfs al krijg je de bevestiging per mail dat dat wel het geval zou zijn. Jouw pakje sukkelde dan wellicht per ongeluk in een pakkar van de ronde ernaast. Vaak komt zo’n menselijke fout op tijd bovendrijven, soms niet. Je krijgt je pakje dan de volgende dag.

Printen en scannen

Wanneer de pakken worden gescand aan de band, worden die data gedeeld met de plaatselijke server. De postbodes nemen opnieuw een handscanner, scannen hun identiteitsbadge, een code die hun ronde identificeert en de taak die ze willen aangeven (pakjes, aangetekende zendingen, pensioenen,…) en ten slotte de printer. Die spuwt de kenmerkende briefjes uit waar op sociale media vaak zoveel om te doen is (‘ik was thuis, maar kreeg toch een briefje in de bus’).

Eén keer in mijn werkperiode lag de server plat. Naast vele kleurrijke vloeken klonk de roep om pen en papier die dag erg luid. De printer werkte niet, de Mobi’s evenmin. De enige oplossing in zo’n situatie is om alle pakjes manueel te noteren terwijl je de postauto inlaadt en een dagje onhandig te werk gaan.

Werkt de printer wel, dan krijg je een nieuwe code mee die je met de Mobi moet scannen om je taken te uploaden. Gelukkig werkt bpost vandaag met aangepaste Samsung-toestellen die niet alleen beschikken over een chronologische lijst (de computer kan dat tegenwoordig gelukkig wel al zelf), maar ook over een ingebouwde GPS op basis van Google Maps. Mijn opluchting op mijn eerste werkdag? Die was groot.

Auto inladen en weg

Na enkele uren pakken sorteren, de printer dwingen de juiste briefjes uit te spuwen en vervolgens Tetris Pro spelen om je auto gevuld te krijgen, is het tijd om de baan op te gaan. Met behulp van de Mobi dweilde ik Berchem en Mortsel af. 

Het werd al snel duidelijk: de technologie bij bpost heeft een lange weg afgelegd, maar als je je wagen niet goed genoeg inlaadt, ben je nog altijd langer onderweg dan je lief is. De goede mensen van Berchem (her)kennen de vorm van mijn achterste wellicht beter dan mijn gezicht – mijn kont stak vaak genoeg achterwaarts uit het laadruim, op zoek naar dat ene vervloekte pak dat uiteindelijk weinig meer bleek dan een kleine (aangetekende) brief die naar achteren was verdwenen tijdens het rijden. Of nog erger: als je na een kwartier zoeken, moet concluderen dat je het pak niet bij hebt omdat het waarschijnlijk in een verkeerde kar was gesukkeld.

Is de postbode onderweg en ben jij niet thuis? Dan zijn er enkele opties: ofwel kan hij het achterlaten bij de buren (maar dat mag niet bij elk soort pak), ofwel zet hij het op een veilige plek, ofwel gaat het naar een postkantoor of postpunt in de buurt, bijvoorbeeld een dagbladhandel. 

Met behulp van de 4G-verbinding van de Mobi word je dan op de hoogte gebracht van wat er met je pak zal gebeuren. Tenzij je de Mobi hebt laten vallen, hij daardoor automatisch heropstart en alle verbindingen wegvallen. Dan is het ook meteen gedaan met Google Maps. Je maakt wat mee als postbode.

Afhandeling

Na een stevige ronde, en 20.000 stappen later, komt de postbode opnieuw toe in het postsorteercentrum. Niet-afgehandelde pakken verdwijnen in nieuwe containers richting de verschillende postpunten, waar je de volgende dag je pakje kan ophalen, op vertoon van het briefje.

Na een maand werken als postbode werd het mij opnieuw duidelijk: de job is een stuk complexer dan ‘ik was thuis en kreeg toch een briefje in de bus’. De technologie kan, toegegeven, nog wat verbetering gebruiken (ze zijn ermee bezig), maar het is ook nuttig je hand in eigen boezem te steken.

Hoe kan je voorkomen dat je langs een postpunt moet? Zorg ervoor dat je huisnummer voldoende zichtbaar is – deze kleine ingreep kan veel verwarring en frustratie voorkomen. Zorg ervoor dat je deurbel werkt (sommige bellen geven geen enkele feedback, waardoor de postbode soms niet weet of hij nu belde of niet). Is je bel bovendien wel hoorbaar doorheen het hele huis?

Postbodes maken uiteraard soms fouten, maar een maandje hun rangen versterken, deed me nogmaals beseffen hoeveel verschillende, soms vreemde situaties ze tegenkomen. ‘Een simpel pakje bezorgen’ heeft soms vele voeten in de aarde. Wees hoffelijk voor je postbode, dan krijg je vaak veel meer gedaan.