Huawei: het einde (van een lang en zwaar jaar)
Niemand houdt van een cliffhanger, dus we kijken voor een laatste keer dit jaar naar het verhaal van Huawei. Hou je vast voor nog meer intriges, drama en (handels)oorlog.
Ik weet niet hoe het met jou zit, beste lezer, maar persoonlijk ben ik absoluut geen fan van een cliffhanger. Neem nu ‘Game of Thrones’: is John dood of niet? Volgens de serie niet, volgens de boeken… weten we het nog niet. We wachten namelijk al negen (bijna tien) jaar op dat antwoord.
Het hele Huawei-gedoe van het afgelopen jaar was eveneens een verhaal van cliffhangers: wat zou er nu gebeuren? Was het rijk van de Chinezen uit? Zouden ze opgeven? Konden ze terugslaan? We brachten dit jaar al twee keer verslag uit van de hele historie (je vindt de artikels hier en hier), maar omdat we niet aan de kerstdis willen aanschuiven met de wrange nasmaak van een cliffhanger, kijken we nog eens terug op de recente ontwikkelingen in ‘Huaweigate’. Voor (dit jaar) de laatste keer.
Friendship over!
Het was al een tijdje erg stil rond de hele zaak. Wat in het begin behandeld werd als een atoombom, verdween langzaamaan in de gekende onverschilligheid voor oud nieuws. Een beetje zoals niemand zich nog actief bezighoudt met wie de informateurs vandaag zijn. Joachim wie? Ah, die met zijn groen-geruite jas!
Af en toe kregen we nog het nieuws dat de beperkte samenwerkingstoelating voor bedrijven als Google nog een keer met drie maanden werd verlengd – hierdoor kon Huawei reeds verkochte smartphones blijven updaten met de nieuwste (beveiligings)updates. Maar verder? Stilte; zelfs over de lancering van de Huawei Mate 30-reeks bleef het oorverdovend stil, alle slimme trucjes ten spijt.
Tot op tien december van deze maand plots bekend werd dat China de handelsoorlog nu ook serieus begint te nemen. Zo berichtte Nico Tanghe van De Standaard dat het land alle buitenlandse computers zal bannen en binnen de drie jaar volledig afhankelijk wil zijn van producten van eigen makelij. Het artikel staat achter een paywall, daarom hier een korte samenvatting:
Tanghe spreekt van het uitbreken van een technologische ‘koude oorlog’. Binnen dit en drie jaar mag geen enkele overheidsinstelling nog buitenlandse hard- of software gebruiken. Peking zou namelijk tot de vaststelling zijn gekomen dat als ze buitenlandse producten gebruiken, die misschien gebruikt kunnen worden om hen te bespioneren. (Waar zouden ze die mosterd gevonden hebben?)
Voornamelijk Microsoft, HP en Dell zouden hierdoor financiële averij oplopen – zij verdienen naar schatting 150 miljard per jaar uit de Chinese markt. De ban loopt gelijk aan degene die de Amerikaanse overheid heeft geïnstalleerd op 5G-technologie; die mag daar alleen nog geleverd worden door Amerikaanse bedrijven.
Grondverschuiving
De beslissing van de Chinezen kan zowel op korte als op lange termijn een grondverschuiving betekenen. Tot nu toe hekelde Peking voornamelijk het beleid van Trump als ‘oneerlijk’ en ‘bevoordelen van de eigen fabrikanten’. Met deze zet geeft het aan naar het volgende niveau te willen. Dat onderhandelingen met de Amerikanen hierdoor op de klippen kunnen lopen, lijken ze er probleemloos bij te willen nemen.
Ook voor Europa kan dit problematisch worden. China rolt met de spierballen: als ze de Amerikanen al zo gretig willen buitensluiten, wat zal dat dan geven in toekomstige onderhandelingen met de Europese handelszone (artikel van De Morgen, geen paywall), die traditioneel moeilijker verlopen dan die van de VS? Brexit helpt op dat vlak ook absoluut niet – het geeft de indruk van een verdeelde regio die met zichzelf nog geen deal kan sluiten. Nu ja, het is ondertussen al meer dan een indruk.
Je geld of je paspoort
Dan werd het 13 december en kwam Giselle Nath (opnieuw De Standaard, ook deze zit achter een paywall, niettemin de moeite om te lezen als je kan) met het merkwaardige nieuws dat de Chinese ambassadeur in Denemarken dreigde met het opblazen van een nieuw handelsakkoord als de Faeröer-eilanden niet in zee zouden gaan met Huawei voor hun 5G-netwerk.
Een merkwaardig incident, aangezien de Chinese overheid tot dan steevast beweerde dat het absoluut geen banden had met de technologiereus. Dat een ambassadeur zijn eigen bedrijven voortrekt, is niet ondenkbaar, maar deze sprak uitsluitend over Huawei (terwijl die andere Chinese reus, ZTE, eveneens beschikt over state-of-the-art 5G-technologie). Heeft het dan nog zin om het bestaan van ongeoorloofde banden te ontkennen? (Dat is een oprechte vraag.)
Het artikel van De Standaard strooit nog extra zout in de wonde: het nieuws lekte uit slechts enkele dagen na president Xi Jinpings belofte om de Chinese markt meer te zullen ontsluiten voor westerse bedrijven. Bovendien probeerde de regering van de Faeröer dit nieuws met man en macht in de doofpot te stoppen; het namelijk erg afhankelijk van China voor zijn zalmexport.
Ten slotte zegt het artikel nog dat Huawei meer respect heeft voor grote landen (genre Frankrijk en Duitsland) dan voor de kleintjes (zoals de Faeröer en… België). Dat wordt nog problematisch voor een land dat zelfs intern geen overeenstemming vindt over de veiling van 5G-bandbreedtes.
(Staats)bedrijf(?)
En dan was het plots dinsdag 24 december en kopt De Standaard (vertaling van een artikel van ‘The Guardian’, opnieuw achter een paywall; ja, we hebben een abonnement op DS. Sue me.) dat “de arrestatie van Huawei-werknemers in China vragen oproept over de banden tussen het bedrijf, de staat en de bredere technologische industrie.”
Dit verhaal begint in 2018, toen een voormalige hoge pief van Huawei op vakantie was in Thailand, samen met zijn vader. Plots wordt hij opgepakt door Chinese en Thaise agenten omdat Huawei hem ervan verdenkt bedrijfsgeheimen te hebben doorgegeven. Iets wat uiteraard niet mag.
Een week later werd de man overgeleverd aan China. De volgende drie maanden bracht hij door in de cel, waar hij niet naar buiten mocht, op de vloer sliep en alleen toegang had tot staatstelevisie.
Draadloze banden
Het wordt nu steeds moeilijker voor zowel Huawei als China om banden met elkaar te verstoppen. In werkelijkheid is het natuurlijk niet helemaal abnormaal dat overheden overleggen met hun belangrijkste spelers op relevante beleidsdomeinen. Als België iets wil ondernemen in overzeese handel, zal het zijn havenbedrijven daar immers ook in betrekken.
Dat er dus banden zijn, mag eigenlijk niet verbazen. De vraag is: hoe diep lopen ze? Hoeveel voorsprong krijgt een bedrijf als het zo breed gedragen wordt door zijn regering? China neemt elke belediging tegen Huawei hoogst persoonlijk en haalt regelmatig uit naar overheden die zich oneerbiedig uitlaten over oneerlijke concurrentie.
De opgepakte man maakte deel uit van een WeChat-groepje met zo’n 50 à 60 ex-leden van Huawei waarin ze hun ongenoegen uitten over hun voormalige werkgever. Naast hijzelf werden ook vier andere leden gearresteerd. Hijzelf meent dat het geen toeval is: “Als Huawei zegt dat iemand iets gedaan heeft, zal de politie die persoon arresteren.”
Werd de chatgroep gehackt of kwam de Chinese overheid op een andere manier aan zijn informatie? We weten het niet. Wel weten we dat de arrestaties slechts enkele maanden volgden op die andere belangwekkende arrestatie: die van de Meng Wanzhou, het financiële hoofd van Huawei in Canada en dochter van de oorspronkelijke oprichter van het bedrijf. Op vraag van de Verenigde Staten. Beide arrestaties maakten heel wat los in China; zowel pro als contra Huawei en de overheid.
Beschermende hand
In het artikel van DS stelt Julian Ku van de Hofstra University in New York dat Huawei in China wordt aanzien als één van de grootste en meest prestigieuze gezichten van het land. Op die basis leeft het idee dat Huawei meer bescherming nodig heeft én verdient ten opzichte van buitenlandse agressors.
Is het dan een zaak van verschillende culturele gevoeligheden? China is nog steeds een land waar de economie centraal geregeld wordt, vanuit de communistische partij. In het westen, daarentegen, liberale ideeën. Liberalisme zorgt ervoor dat we ons bijna niet kunnen indenken dat onze overheid een concurrent zo de hand boven het hoofd houdt.
En nu?
Ook de Chinese economie loopt tegen zijn grenzen aan. De mastodont die onstopbaar lijkt, kan niet verder groeien zonder toegang tot internationale markten. Het is dan wel het oorlogspad op gegaan, je mag er zeker van zijn dat ook zij dit spel niet eeuwig kunnen blijven spelen. Om economisch welvarend te zijn (en te blijven), heb je nood aan constante groei.
Blijft die groei uit, dan ga je over in stilstand – in economische termen heet dat regressie. China heeft andere markten nodig om zijn eigen markt draaiende te houden. Het is nu dus wachten op wie het eerst door de knieën gaat. En in welke mate Europa er nog langer in slaagt om zich (gedeeltelijk) buiten het spel te houden.
Vroeg of laat komt onze markt onvermijdelijk toch in beeld, en dan is het afwachten waar de klepel hangt. De wereld wordt een kleinere plek, dus vinden ook Chinese problemen hun weg naar onze koele polders.
2020 wordt het jaar van…
Dit was 2019 voor Huawei, in een notendop. Of toch zo notendoppig als het wordt na een turbulent jaar. Wij kijken uit hoe de saga zich verder ontwikkelt. Wordt 2020 het jaar van de wederopstanding? Welke zet plant de VS? Komt 5G ooit nog naar België? Vragen genoeg om het vanavond en morgen over te hebben op de talloze familiefeestjes. Laat het smaken.
