Besparen op energie met Netatmo Smart Thermostat? – Review
Met een slimme thermostaat zou je tot 7 procent kunnen besparen op je verwarming. We testten het uit met de Netatmo Smart Thermostat en de Smart Valves (slimme radiatorkranen).
Sinds we het hadden over slimmer verwarmen met behulp van een slimme thermostaat, ziet de wereld er alweer helemaal anders uit. Van de regen ging het in de drup, met onder meer een oorlog in Oekraïne. Maatregelen van de overheid (in tweevoud) slagen er niet helemaal in om de morrende bevolking tevreden te stellen, dus gaat die steeds vaker zelf op zoek naar alternatieven.
Eén van die alternatieven is om een slimme thermostaat in huis te halen. Een goed idee, met name voor wie verwarmt op gas. Voor mensen met bijvoorbeeld vloerverwarming is wat extra onderzoek nodig, aangezien die systemen het best renderen als ze hoogstens één of twee graden verschil maken tussen dag en nacht. Wij gingen met ons (gas)systeem aan de slag met de Netatmo Smart Thermostat en enkele Netatmo Smart Valves – slimme radiatorkranen.
In de doos
Een blik in de doos van de Netatmo Smart Thermostat toont meteen dat alles aanwezig is dat je nodig hebt:
- De Netatmo Smart Thermostat
- Het relais om te verbinden met de ketel (indien draadloos) of in een stopcontact te stoppen (indien bedraad)
- Batterijen voor de Smart Thermostat
- Kleurtjes om tussen beide delen van de thermostaat te plaatsen. Dat maakt het wat fleuriger.
Voor je begint: kiezen
Schiet niet meteen in actie wanneer je de Smart Thermostat uitpakt. Eerst moet je namelijk de beslissing nemen of je hem draadloos of bedraad wilt gebruiken. Heb je al een statische thermostaat hangen, dan is het een vrij evidente keuze: je verwijdert de oude thermostaat, hangt de Netatmo op z’n plek en je stopt het relais in een stopcontact. Je maakt dan verbinding met internet et voilà: je beschikt over een slimme thermostaat.
Wil je het geheel draadloos maken, dan heb je wat meer werk (hieronder meer). Je moet dan het relais zelf verbinden met je ketel – het voordeel is dan wel dat je de slimme thermostaat kan plaatsen waar je wilt. Vaak hangen die dingen namelijk op een onlogische plek (te dicht bij een deur, verwarming of raam) en als je de Netatmo draadloos gebruikt, zet je hem steeds op een optimale plek.
Installatie: (niet) voor dummies
In het overzichtsartikel vertelden we al hoe een verwarmingsinstallateur van Asaniverko ons op het hart drukte om de installatie van een nieuwe (draadloze) thermostaat te laten uitvoeren door iemand met kennis van zake. Steek je immers een draadje verkeerd, dan kan je ketel naar de knoppen zijn. Ben je wel handig met zulke dingen, dan kan je het uiteraard alsnog zelf proberen.
Netatmo levert een summiere handleiding mee in de doos van de Smart Thermostat. Bovendien vind je een uitgebreide versie online én stellen ze filmpjes ter beschikking voor de installatie. Ik ging bijvoorbeeld zelf aan de slag, gesterkt door de wetenschap dat er al een draadloze thermostaat aanwezig was, en ik dus maar draadjes hoefde te verwisselen in plaats van uit te dokteren wat waar moest gaan.
Het kostte me een kleine drie kwartier, mede omdat je het energiecircuit even moet afsluiten waardoor ik in het donker moest werken. Dankzij het aanwezige voorbeeld lukte het mij evenwel zonder problemen en de Smart Thermostat begon meteen met testen wanneer ik het circuit weer opzette.
Heb je wel nodig: een degelijke wifiverbinding in de buurt van het relais dat je aansluit op de ketel. In ons geval hangt de ketel op zolder en onze modem in de woonkamer op de begane grond. We kozen daarom voor een wifi-powerline (van Telenet) en 99% van de tijd werkt dat prima. Af en toe is er een korte pauze op de lijn, maar meestal werkt dat zonder probleem.
Slimme radiatorkranen plaatsen
In het pakket dat we testten, zaten eveneens twee Smart Valves: slimme radiatorkranen die het mogelijk maken om ruimtes afzonderlijk te verwarmen. Waarom dat voor ons handig is, lees je in het overzichtsartikel. De installatie hiervan verliep betrekkelijk makkelijker dan die van het relais en kan je in alle omstandigheden makkelijk zelf uitvoeren – als je tenminste al beschikt over thermostatische radiatorkranen. Beschik je over simpele aan/uit-kranen, dan moet je even een installateur laten langskomen.
Met behulp van een speciaal meetinstrumentje en verschillende soorten adapters vervang je de oude kraan meteen door het slimme exemplaar. Meteen daarna maakt de kraan automatisch verbinding met je relais, kalibreert die zichzelf en gaat ‘ie aan de slag.
Let op met afstand
Na de installatie van het relais maakt het meteen verbinding met internet. Je maakt een Netatmo-account aan, je downloadt de app op je smartphone (of je surft naar my.netatmo.com) en je hebt haast terstond toegang tot je slimme verwarmingssysteem.
De verbinding tussen de apparaten onderling gebeurt evenwel niet met wifi, maar met radiosignalen. Dat heeft voordelen: wanneer je wifiverbinding wegvalt, blijft het syteem nog steeds werken zoals je het hebt voorgeprogrammeerd, of je kan de temperatuur nog manueel instellen via de thermostaat.
Het heeft ook nadelen: radiosignalen gaan binnenshuis maximaal 100 meter ver en met zware betonnen muren ertussen is dat nog heel wat minder. Er is dus een kans dat je, in een groot huis, regelmatig de verbinding met het relais verliest. Bij ons gebeurt dat ongeveer één keer per maand met de Smart Thermostat en voor sommige slimme kranen meermaals per dag – de afstand tussen onze verste kraan in de woonkamer en de zolder blijkt net iets te groot.
De verbinding herstelt zichzelf wel steeds, maar je houdt er best rekening mee wanneer je aan de slag gaat. Je kan het relais verplaatsen met langere kabels, maar daar zit wellicht ook een limiet aan.
Netatmo Smart Thermostat in gebruik
Is alles geïnstalleerd, dan kan je aan de slag gaan met de slimme thermostaat. De verwachtingen waren hooggespannen: niet alleen zou je met de Netatmo je verwarmingsinstallatie kunnen bedienen via je smartphone – ook buitenshuis – het slimme algoritme zou efficiënt je huis kunnen verwarmen door rekening te houden met de aanwezige isolatie, de buitentemperatuur en de ‘thermische traagheid’, namelijk hoe lang je kamers nodig hebben om op te warmen tot de gewenste temperatuur.
Kort gezegd maakt de thermostaat die beloftes gewoon waar.
Gaan we kijken naar enige nuancering, dan begin ik graag met te zeggen dat je wel enig geduld moet hebben. Bij ons duurde het net geen drie maanden vooraleer het slimme algoritme op punt stond. Tot dan moesten we het rooien met een ‘dom’ algoritme dat gebruik maakt van hysteresis. Hierbij stel je een onder- en bovendrempel in; bereikt de temperatuur in de kamer die ondergrens (standaard ingesteld op 0,2°C onder de gevraagde temperatuur), dan wordt er verwarmd tot de bovengrens (0,2°C boven de gevraagde temperatuur) bereikt is.
In de praktijk zorgde dat voor een erg groot verschil waarbij de gevraagde temperatuur werd voorbijgestoken met gemiddeld 2 graden. Vroegen we 19°, dan kregen we 21°. Dat betekende dat we die eerste maanden strategisch moesten verwarmen. Wilden we het warmer, dan zetten we het slechts een halve graad hoger, omdat we wisten dat we toch een te groot verschil zouden krijgen.
Eens het ‘PID’-algoritme (het slimme algoritme) beschikbaar werd, was dit probleem grotendeels opgelost. PID houdt namelijk rekening met alle voorgenoemde factoren, waardoor je ketel sneller zal stoppen met vewarmen, zelfs als je gevraagde temperatuur nog niet werd bereikt.
Doordat het rondgaande water nog steeds warm is, bereikt de kamer dan toch steeds je gewenste vraag. Met het PID-algoritme konden we grotere verschillen vragen, waarbij het verschil tussen wat we vroegen en wat we kregen zelden groter is dan 1°C.
Iedere twee weken wordt het algoritme geüpdatet op basis van hoe je huis in die periode reageerde op de verwarmingsvraag. Installeer je bijvoorbeeld nieuwe ramen die beter isoleren, dan zal je binnen de twee weken merken dat je verwarmingsinstallatie daar anders mee omgaat. Ook de focus op de temperatuur buiten helpt omdat het een groot verschil is wanneer je opwarmt als het buiten 15° is dan wanneer het vriest.
Nog dit: maak je gebruik van het slimme algoritme, dan heb je als bonus dat de Netatmo Smart Thermostat werkt met ‘anticipatie’. Deze zorgt ervoor, opnieuw op basis van isolatie en thermische traagheid, dat je gevraagde temperatuur bereikt wordt op het uur dat je vermeldt. Vraag je 20° om 9u, dan zal die bereikt zijn tegen 9u. Ter vergelijking: een traditionele thermostaat interpretteert dit als ‘beginnen om 9u’.
In de app
De Netatmo Smart Thermostat-app werd op korte tijd één van mijn meest gebruikte apps. Voornamelijk om de temperatuur te regelen in de kamer van mijn zoon, maar ook omdat de slimme thermostaat je een dermate grote controle geeft over de temperatuur – en makkelijk werkt – dat het stiekem wel leuk is om ermee bezig te zijn.
In overzichtelijke statistieken krijg je heel inzichtelijk weergegeven hoe je verwarmt van dag tot dag of van uur tot uur. Ons heeft het geholpen om tijdens de koudste maanden in te schatten wat ons verbruik zou zijn, en wanneer we best verwarmden.
Wanneer de kinderkamer immers moet worden verwarmd, is het het efficiëntst om meteen de andere ruimtes ook te laten opwarmen. Laat je eerst de kinderkamer opwarmen en vervolgens de leefruimte, dan moet je ketel dubbel zo lang werken, wat uiteindelijk meer verbruikt. Overdag laten we de kinderkamer dan afkoelen tot 15°, zodat die ‘s avonds ook snel weer opgewarmd is. Dat werkt vlot en handig.
Verder kan je in de app uitgebreide schema’s instellen die ieder deel van je dag reguleren. Zo stel je voor iedere dag afzonderlijk de beste temperaturen in, en kan je ook in het weekend een routine inschakelen. Het duurde enkele weken, met vele aanpassingen, maar sinds het PID-algoritme in werking trad, ergens begin februari, moesten we er niet meer aan sleutelen.
Je kan ook verschillende reeksen schema’s opstellen, bijvoorbeeld voor schoolvakanties wanneer ook je kinderen elke dag thuis zijn en je misschien hun kamers op een aangename temperatuur wilt houden. Leid je een meer onvoorspelbaar leven, dan kan je nog steeds makkelijk manueel aan de slag door zelf een temperatuur in te stellen.
Daarnaast is er de mogelijkheid om een vorstvije modus in te schakelen. Schema’s worden dan uitgeschakeld en er wordt een (lage) temperatuur aangehouden die voorkomt dat leidingen bevriezen. Zet deze ook niet te laag om vochtschade door condens te vermijden. Ben je even met vakantie, dan is er de ‘buitenshuis’-modus die werkt volgens hetzelfde principe.
Tot slot een minpuntje: de app werkt niet op basis van je smartphonelocatie. Ben je buitenshuis, dan zal de verwarming dus niet automatisch stoppen met werken. Wel kan je makkelijk van eender waar ter wereld via de app nagaan of je de temperatuur wel lager hebt gezet. Voor een neuroot als ik was dat al een hele geruststelling.
Nog terzijde: ieder lid van het huishouden kan toegang krijgen tot de Netatmo Smart Thermostat door eenvoudig een account aan te maken in de app en hen de link te bezorgen.
Slimme radiatorkranen in gebruik
De Netatmo Smart Valves zijn meer dan ventieltjes die je vanop afstand kan bedienen. Ze werken ook volgens het PID-algoritme, wat betekent dat een kamer nooit meer zal worden verwarmd dan wat jij vraagt.
Bovendien belooft het nog meer leuke functies: open raam-detectie bijvoorbeeld. Dan stopt de kamer met opwarmen zolang er een raam openstaat. Of dat is toch de theorie, in de praktijk was dit de functie die van het hele Netatmo-systeem veruit het minst betrouwbaar is. Zelfs wanneer zo’n kraan naast of onder het raam in kwestie was gemonteerd, werd het verwarmen hoogstens tien minuten opgeschort. Waarna de kraan meteen weer helemaal openging. Daar heb je dus niets aan.
Verder werkt zo’n kraan wel zoals beloofd. Je kan ze toevoegen aan verschillende ruimtes, je kan ze apart instellen in je schema’s,… Ze passen naadloos in je leven.
Na de makkelijke installatie en automatische kallibratie toont een e-ink-scherm te allen tijde de huidige temperatuur in de kamer. Draai je aan de knop, dan ga je in stappen van een halve graad omhoog of omlaag. Standaard is dan ingesteld dat die kraan drie uur lang de gevraagde temperatuur blijft aanhouden, waarna die weer overstapt op de temperatuur uit je schema. Je hangt dus wel altijd aan je schema vast.
De batterijen presteerden ten slotte maar middelmatig: één van de kranen heeft binnenkort al voor de tweede keer een nieuw setje nodig van twee AA-exemplaren. Dat is dus minder dan de beloofde uithoudingstermijn van een jaar – al kan dat ook liggen aan de stroefheid van de radiatorpin. De andere kraan presteert namelijk beter en deze zit gemonteerd op een ander type verwarming.
Conclusie
Ben je bereid om echt aan de slag te gaan met je thermostaat om het hele systeem tot in de puntjes af te stellen, dan is de Netatmo Smart Thermostat een goede aanrader. De eerste maanden zal je meermaals per dag in de weer zijn met de instellingen, maar eens het werkt, is het meer spelen dan controleren.
Het inzichtelijke aspect van je verbruik helpt je ook echt om beter en anders te verwarmen, wat in deze tijden geen overbodige luxe meer is.
Je kan de installatie (meestal) zelf uitvoeren, maar dat raden we niet aan: we zijn niet verantwoordelijk voor gebeurlijke ongevallen. Maar als je een beetje handig bent, is het wel een optie.
Besluit je om slim te gaan verwarmen, dan raden we je alvast aan om eerst ons andere artikel een door te spitten over slimme thermostaten en we raden je eveneens aan om de FAQ op de website van Netatmo grondig door te nemen wanneer je eentje in huis hebt gehaald. Zo krijg je veel meer inzicht in de beste manieren om met de Netatmo Smart Thermostat aan de slag te gaan.
Tot slot nog dit: de Netatmo komt, volgens de fabrikant zelf, het beste tot zijn recht wanneer je voornamelijk verwarmt op gas. Gebruik je een pelletkachel of vloerverwarming, dan check je best eerst op de website op welke manier deze slimme thermostaat jou van dienst kan zijn.
