Senioren aan de apps: het emporium van Emporia

Een seniorensmartphone geeft ouderen toegang tot nieuwe technologie op een laagdrempelige manier. Emporia probeert die ervaring nu over te brengen met een app: werkt dat ook?

Smartphones zijn vandaag niet meer weg te denken uit onze moderne samenleving. Dat heeft uiteraard voor een heel groot stuk te maken met de mogelijkheden die ze bieden voor communicatie. Wil je het simpel houden, dan stuur je een smsje. Wil je het veel uitgebreider, dan doe je een videogesprek. Wil je het veilig houden, dan gebruik je Telegram, enzovoort.

Voor senioren kan de smartphone een krachtig middel zijn tegen eenzaamheid en vervreemding van zowel vrienden als familie. Apps als WhatsApp maken het ook voor hen mogelijk om dagelijks in contact te komen met kinderen, kleinkinderen, en op de hoogte te worden gehouden van ontwikkelingen in de familie. Denk maar aan (in ons geval) foto’s van hun eerste achterkleinkind.

Een smartphone vervult vandaag dezelfde functie als een televisietoestel: wie er geen heeft, staat haast automatisch iets dichter bij de rand van de samenleving – de reden waarom je op een televisiediensten geen 21% BTW moet betalen. Het is een noodzakelijk goed ‘mee’ te zijn.

Het probleem van een (senioren)smartphone

Het probleem van een smartphone tegenover een televisie is evenwel dat die eerste vele malen ingewikkelder is, net omdat hij zoveel meer mogelijkheden heeft en simpelweg meer kan. Dat maakt het voor ouderen sowieso al geen sinecure om ermee aan de slag te gaan. Seniorentelefoons maken een moeilijk stuk technologie al heeft wat eenvoudiger, maar ook zij hebben in mijn ogen een probleem.

Dat probleem is dat je redelijk veel betaalt voor een toestel dat vaak zijn prijs niet kan rechtvaardigen op technisch vlak. Het geheugen is beperkt, de processor is te zwak,… ‘Voor ouderen is dat minder een probleem, ze merken het vaak niet…’ Nee, dat klopt, maar het maakt je toestel allesbehalve duurzaam naar lang gebruik toe. Je hebt dus sneller kans dat allerhande problemen de kop op steken.

De oplossing?

Ik heb vaak gedacht: ‘waarom is er geen app die je als simpele launcher over je gewone Android-toestel kan instellen?’ Je zou dan een simpele interface kunnen gooien over een smartphone naar keuze. Emporia heeft het mij horen denken en heeft net dat gedaan. Ik ging, samen met mijn oma, aan de slag met wat wel eens de beste manier kan zijn om ouderen aan het ‘gsmen’ te krijgen.

Simpelheid troef

De installatie van de app lijkt heel eenvoudig, maar die laat je toch best niet over aan de senior. Niet alle vertalingen zijn namelijk doorgevoerd, waardoor je soms op gevoel op ‘ok’ moet drukken. De app gedraagt zich als een launcher over de standaardsoftware, waardoor je – onder begeleiding van de app – alle bevoegdheden moet verwisselen naar de Emporia-app. Daardoor wordt de Emporia-schil gebruikt wanneer je bijvoorbeeld op het ‘bellen’-icoontje klikt, of wanneer je op de ‘home’-knop drukt.

De app is echter duidelijk afgesteld op een oudere versie van Android. Bij enkele bevoegdheden moet je daardoor even zoeken om de omschakeling naar Emporia te kunnen aangeven. Wie niet zo thuis is in Android zal er misschien niet zo snel geraken. Het installatieproces was duidelijk bedoeld als simpele doorloopprocedure, maar de app laat je hier en daar toch in de steek.

Het uiteindelijke thuisscherm volgt de (erg simpele en erg ouderwets uitziende) lay-out van de installatieprocedure. Heel veel grijs- en bruintinten geven senioren het gevoel dat ze in hun plaatselijke parochiezaaltje naar de muur aan het kijken zijn. Dat is jammer, want ouderen verdienen toch ook mooie thema’s en kleuren?

Bovendien valt het op dat op heel veel schermen bepaalde informatie onoverzichtelijk is of dat ze er dubbel op staat; bijvoorbeeld twee ‘vorige’-knoppen om terug te keren naar het vorige scherm. Het scherm om te bellen is verwarrend (doordat de recente contacten verschijnen voor de contactenlijst, iets waar mijn oma niet aan uit kan). Op sommige schermen krijg je zo de indruk dat er al goed werd nagedacht, maar dat er nog een paar extra hersencellen moeten induiken om alles echt te stroomlijnen.

Het gebruikte thema ziet er dan niet mooi uit, het is wel erg overzichtelijk en makkelijk in gebruik. Alle kleine app-icoontjes zijn vervangen door grote druktoetsen die je bovendien kan inwisselen voor apps naar keuze. Het thuisscherm bestaat uit drie schermen waartussen je kan swipen; een met contactgegevens van je favoriete familieleden, in het midden heb je je basisapps (zoals bellen en smsen) en het rechtse scherm geeft een achttal appsuggesties die je kan inwisselen.

Vrijheid blijheid?

Om een app te wisselen, hou je een van de grote blokken lang ingedrukt, waarna er iets Zweeds op je scherm verschijnt. Je klikt (op goed vertrouwen) op ‘ja’ en vervolgens kan je een app naar keuze selecteren. Dat is handig en ik geef je graag een pro-tip: als je merkt dat je senior naar keuze de neiging heeft om voor een bepaalde app steeds op dezelfde (foute) toets te drukken, zet dan die app op die plaats. Zo heb ik het ‘informatiecentrum’ vervangen door WhatsApp aangezien mijn oma het verschil niet goed begreep.

De instellingsmogelijkheden zijn verder wel tamelijk beperkt. Zoals gewoonlijk op een Android kan je alle geluidjes wel veranderen, maar qua uitzicht kan je alleen het kleine afbeeldingetje op het thuisscherm inwisselen voor een exemplaar naar keuze. Verder moet je het doen met de generische ervaring.

Een afgesloten ruimte

Wat het meeste opvalt aan de app tegenover een echte seniorenfoon is dat je je met de app duidelijk bevindt in een hermetisch afgesloten omgeving. Ga je daarbuiten, dan moet je je senior een tweede navigatiesysteem aanleren. Open bijvoorbeeld WhatsApp en alle Emporia-snufjes verdwijnen. Je zit terug in de standaard Android-interface en die is zo radicaal anders van wat Emporia je brengt, dat je dus in principe een nieuwe manier moet aanleren. Weg is de ‘vorige’-knop en je moet het opnieuw doen met de traditionele pijl onderaan je scherm.

Het is daarom aangeraden dat je de smartphone volledig instelt op maat van je senior, en daarna ook regelmatig systeemnotificaties bekijkt en oplost. Ook de instellingen kan je namelijk niet aanpassen naar de Emporia-look. Ja, er zijn wel een paar instellingenschermen die Emporia heeft voorzien, maar daarmee bestrijk je hooguit vijf procent van alle mogelijkheden. In mijn geval opteer ik ervoor de instellingen van mijn oma zelf te beheren. Als ze een probleem heeft, los ik dat wel snel voor haar op (dat werkt in dit geval het makkelijkst).

Een persoonlijke ervaring

Wat hieronder volgt, is een relaas van een tevreden senior die de app enkele weken heeft getest. Het is slechts lichtjes gekleurd door de uitschrijver van het verhaal – ik dus. De toon is misschien niet waarheidsgetrouw, maar het sentiment is oprecht.

“Het is al avond wanneer mijn favoriete kleinzoon de deur achter zich toetrekt. ‘Thuis’ heb ik opgenomen voor een andere keer, want vanavond draait alles rond het grote smartphone-experiment. Al enkele jaren draag ik een oude seniorentelefoon bij mij – uitgerust met grote toetsen, grote letters op het scherm, maar verder een heel banaal ding. Ik wil meer.

 

Regelmatig passeren mijn kinderen en kleinkinderen met hun smartphones. Ze tonen mij foto’s op WhatsApp en ik merk dat ze op deze manier ook onderling afspreken wie welk kerstgerecht bereidt, en wanneer ze samenkomen voor feestjes. Vandaag wil ik toetreden tot dit exclusieve familieclubje en voortaan krijg ik alle foto’s van mijn eerste achterkleinkind ook zelf aan.

 

Mijn kleinzoon toont mij de basis van werken met een smartphone en legt mij uit hoe de Emporia-app werkt. Daarna toont hij me WhatsApp en schrijft hij me in op de verschillende familiegroepen. Ik hield aanvankelijk mijn hart vast, maar het ziet er allemaal veel makkelijker uit dan ik had gedacht.

 

Gelukkig bezit mijn kleinzoon een engelengeduld en beschikt hij over stalen zenuwen. Af en toe test hij me over wat hij me net heeft uitgelegd: ‘wat moet je doen op dit scherm?’ Ik ga dan alle mogelijkheden af, die één voor één fout blijken te zijn. De honderdste poging is de goeie en ik hoor een zucht van opluchting ontsnappen bij mijn kleinzoon.

 

De volgende week krijg ik de opdracht om elke dag te oefenen op WhatsApp, om mijn integratie te bevorderen (Theo zou trots zijn) en om ervoor te zorgen dat ik de opgedane kennis niet vergeet. De belangrijkste zaken moest ik van mijn leerkracht opschrijven in een notitieboekje, maar ook dagelijks oefenen was een verplichting. Ik luister braaf.

 

Ik moet toegeven dat ik nu beter begrijp waarom iedereen altijd bezig is met een smartphone. WhatsApp geeft je zoveel mogelijkheden – om te smsen, te bellen, foto’s te delen,… Ik vertrouw het niet voldoende om een bankapp te gebruiken (dat doe ik wel op mijn computer) maar het geeft wel zin om méér te doen. De volgende stap is mijn oude gsm volledig achterwege laten en helemaal over te stappen op mijn nieuwe smartphone, maar met een beetje hulp en begeleiding zal dat zeker lukken.”

Conclusie

De Emporia-app heeft zijn gebreken en er zijn zeker enkele zaken die nog beter kunnen. Toch biedt de app de mogelijkheden waar ik al zo lang op wachtte: het is nu echt mogelijk voor ouderen om zich digitaal vaardig te voelen, zonder dat overaanbod aan informatie dat zo kenmerkend is voor Android.

Mijn oma is ondertussen goed op weg om een geïntegreerde digital immigrant te worden, bijgestaan door een heel bataljon aan raadgevers binnen de familie. Foto’s van zichzelf stuurt ze nog niet, maar ze mengt zich al goed in familiegesprekken en ze toont zich regelmatig fier op haar achterkleindochter.

Het experiment is, wat ons betreft, meer dan geslaagd en ja: Emporia heeft een erg nuttige bijdrage geleverd. Zeker als je weet dat ze initieel wat bang was om eraan te beginnen, maar nu steeds meer zelf het initiatief neemt om bij te leren. Ze begon met een testtoestel, maar dankzij de app was ze zo snel overtuigd van de mogelijkheden dat er voor haar Nieuwjaar een smartphone onder de kerstboom ligt.